วิธีคำนวณขนาดท่อลม (Duct Sizing) สำหรับระบบปรับอากาศและระบายอากาศ (พร้อมตาราง)

คู่มือคำนวณขนาดท่อลม (Duct Sizing) สำหรับระบบปรับอากาศและระบายอากาศ พร้อมตารางตัวอย่างใช้งานจริง

การออกแบบและติดตั้งระบบปรับอากาศและระบายอากาศที่มีประสิทธิภาพต้องอาศัยการคำนวณที่แม่นยำ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในส่วนของท่อลม (Ducting) ซึ่งทำหน้าที่เป็นทางเดินของอากาศ การคำนวณขนาดท่อลมที่ถูกต้องจะช่วยให้ระบบทำงานได้เต็มประสิทธิภาพ ประหยัดพลังงาน และลดเสียงรบกวน บทความนี้จะนำเสนอวิธีการคำนวณขนาดท่อลมที่เป็นมาตรฐานและเข้าใจง่าย พร้อมตารางประกอบเพื่อช่วยให้คุณสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้จริง

หลักการพื้นฐานในการคำนวณขนาดท่อลม

การคำนวณขนาดท่อลมมีหลายวิธี แต่วิธีที่นิยมใช้กันแพร่หลายมีอยู่ 3 วิธีหลักๆ ได้แก่

1. วิธีความเร็วคงที่ (Equal Velocity Method)

วิธีนี้เหมาะสำหรับงานที่ไม่ซับซ้อนมากนัก โดยมีหลักการคือ การรักษาระดับความเร็วลมให้คงที่ตลอดทั้งระบบ ข้อดีคือคำนวณง่ายและรวดเร็ว แต่มีข้อจำกัดคือแรงเสียดทาน (Friction Loss) ในแต่ละส่วนของท่อลมจะแตกต่างกัน ทำให้บางจุดอาจต้องใช้พลังงานสูงกว่าปกติ

ขั้นตอนการคำนวณ:

• กำหนดความเร็วลมเริ่มต้น: โดยทั่วไป ความเร็วลมในท่อหลักจะอยู่ที่ประมาณ 1,500-2,500 ฟุตต่อนาที (FPM)
• คำนวณพื้นที่หน้าตัดท่อ: ใช้สูตร A=Q/V
  • A = พื้นที่หน้าตัดท่อ (ตร.ฟุต)
  • Q = อัตราการไหลของอากาศ (ลบ.ฟุตต่อนาที, CFM)
  • V = ความเร็วลม (FPM)
• คำนวณขนาดท่อ: เมื่อได้พื้นที่หน้าตัดแล้วจึงเลือกขนาดท่อมาตรฐานที่ใกล้เคียงที่สุดจากตาราง

2. วิธีแรงเสียดทานคงที่ (Equal Friction Method)

วิธีนี้เป็นที่นิยมมากที่สุดในงานออกแบบระบบปรับอากาศขนาดใหญ่ เนื่องจากมีหลักการคือ การควบคุมแรงเสียดทานในท่อลมให้คงที่ ซึ่งช่วยให้การกระจายลมเป็นไปอย่างสม่ำเสมอและประหยัดพลังงานมากกว่า

ขั้นตอนการคำนวณ:

• คำนวณแรงเสียดทานเริ่มต้น: คำนวณแรงเสียดทานของท่อลมหลักจากปริมาณลมและความเร็วลมที่ต้องการ โดยทั่วไปแรงเสียดทานอยู่ที่ 0.08-0.12 นิ้วน้ำต่อ 100 ฟุต
• ใช้ตาราง (Friction Chart) หรือกราฟ: นำค่าแรงเสียดทานที่ได้ไปเทียบกับตารางมาตรฐาน เพื่อหาขนาดท่อลมที่เหมาะสมสำหรับปริมาณลมที่ไหลผ่านในแต่ละส่วนของระบบ
• เลือกขนาดท่อที่เหมาะสม: เมื่อได้ขนาดท่อที่เหมาะสมสำหรับแต่ละส่วนแล้ว ก็จะนำไปใช้ในการออกแบบและติดตั้งต่อไป

3. วิธีการคืนแรงดัน (Static Regain Method)

วิธีนี้เป็นวิธีที่ซับซ้อนที่สุดและให้ผลลัพธ์ที่แม่นยำที่สุด เหมาะสำหรับระบบที่มีแขนงท่อจำนวนมาก โดยมีหลักการคือ การออกแบบให้ความดันคงที่กลับมา (Static Regain) หลังจากอากาศไหลผ่านทางแยก ซึ่งจะช่วยรักษาระดับความดันในระบบให้สม่ำเสมอ

ขั้นตอนการคำนวณ:

• คำนวณความเร็วลมในท่อหลัก: ใช้สูตร V=Q/A
• คำนวณการสูญเสียแรงดันในแต่ละจุด
• ใช้ตารางหรือโปรแกรมคอมพิวเตอร์: เนื่องจากวิธีนี้มีความซับซ้อน จึงนิยมใช้โปรแกรมสำเร็จรูปในการช่วยคำนวณ

ตารางอ้างอิง: ขนาดท่อกลมและท่อเหลี่ยม

ตารางด้านล่างนี้เป็นตัวอย่างเพื่อใช้ในการอ้างอิงเบื้องต้นสำหรับความเร็วลมที่ 1,500 FPM (เพื่อประกอบการคำนวณด้วยวิธี Equal Velocity)

ข้อควรจำ:

• ควรคำนวณเผื่อการสูญเสียแรงดันที่เกิดจากข้องอ ตัวแยก หรืออุปกรณ์อื่นๆ
• เลือกใช้ท่อที่มีขนาดใหญ่ขึ้นเล็กน้อยจะช่วยให้ระบบทำงานได้เงียบขึ้นและประหยัดพลังงาน
• ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหากไม่มั่นใจในการคำนวณ

การคำนวณขนาดท่อลมที่ถูกต้องเป็นกุญแจสำคัญสู่ระบบปรับอากาศที่มีประสิทธิภาพและยั่งยืน การทำความเข้าใจหลักการเหล่านี้จะช่วยให้คุณสามารถดูแลรักษาระบบปรับอากาศในอาคารของคุณได้อย่างเหมาะสมและได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด

ยูเนี่ยน คอนแมท จำกัด ครบเครื่องเรื่องอุปกรณ์ระบบปรับอากาศ

เมื่อคุณได้ขนาดท่อลมที่ต้องการแล้ว การเลือกใช้อุปกรณ์ที่มีคุณภาพก็เป็นสิ่งสำคัญไม่แพ้กัน บริษัท ยูเนี่ยน คอนแมท จำกัด คือผู้เชี่ยวชาญด้านอุปกรณ์และวัสดุสำหรับงานระบบปรับอากาศและระบายอากาศแบบครบวงจร เราจำหน่ายอุปกรณ์คุณภาพสูงที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นท่อลม ฉนวนหุ้มท่อลม เทปอลูมิเนียม หรืออุปกรณ์ยึดท่อต่างๆ เพื่อให้มั่นใจว่าการติดตั้งระบบของคุณจะเป็นไปอย่างราบรื่นและมีประสิทธิภาพสูงสุด เราพร้อมให้คำปรึกษาและจัดหาผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมกับทุกโครงการของคุณ ไม่ว่าจะเป็นงานโครงการขนาดใหญ่ หรือการติดตั้งในที่พักอาศัย ยูเนี่ยน คอนแมท คือพันธมิตรที่เชื่อถือได้สำหรับทุกความต้องการด้านระบบท่อลมของคุณ

ติดตามข่าวสาร พร้อมรับโปรโมชั่นและสิทธิประโยชน์พิเศษจากเรา

โทร. 02-467-5103, 02-868-1525, 081-818-7431
อีเมล: sales@unionconmat.co.th, union_conmat@yahoo.com